Саха киhитэ олоҕун устата ырыа аргыстаах, тойук доҕуhуоллаах буолара, тугу көрөрүн-истэрин, билэр-билбэт эйгэтин тута хоhуйан, хомоҕой хоhоонугар холбоон ылбаҕай ырыатын ыра санаатынан кынаттанан, өрөгөй үөрүүтүн үллэстэр, санньыар санаатын сайгыыра. Биһиги дойдуга улахан ырыаһыт, уус тыллаах дьоннор олорон ааспыттара биллэр.

Оһуокайдыттар

Хомустаах төрүт олохтооҕо Болурова Софья Ивановна, кини 1917 сыллаахха төрөөбүтэ. Суоппуйа олох кыра эрдэҕиттэн ырыаһыт, оһуокайдыт эбит. Айылҕаттан бэриллибит куоластаах, хомус тыаһын курдук кылыгырас куоластаах дэгиттэр ырыаһыт-тойуксут. Оҕо сылдьан ыллыырыгар-туойарыгар дьон үмүөрүһэ сылдьара үһү. Былыргы ичээмсийэр дьоннор, эмээхситтэр ырыатын боболлор эбит. Оччотооҕуга борохуот кэлэрин көрсүһэ “Торой” бириистэнигэр дьаарбанкаҕа дьон мустан үстүү түүннээх күн үҥкүүлүүрэ үһү. Онно Софья үҥкүүтүн абааһы үтүктэр диэн буойан тохтоппуттар. “Наһаа иччилээх тыллааххын, таттарыылаахтык ыллаама”, диэн. “Ону истибэккэ айылҕа биэрбит баайын, талаанын төһө кыайарынан, туох да тутулуга суох таһаарар этим, ыллаан-туойан бардахпына хантан да кэлэрэ биллибэккэ көҥүл босхо өтүүнү соһон иһэр курдук бэйэтэ тахсан иһэр этэ”, – диирэ. Ол курдук сырыттаҕына ойуун кыырдаран бопторбуттара, “ол кэннэ сүрдээҕин ыалдьыбытым, өйүм-санаам ырыабар этэ да, ыллаары гыннахпына ырыам-тойугум тахсыбат этэ” диэн кэпсиирэ. “Сэрии кэнниттэн ыллыыр- туойар буоллум, онтум сааһыран кыайан тахсыбат буолбут уонна бобуллубутум төбөбөр киирэн кэлэр этэ”, диирэ. Ол эрээри бэйэтин барыллааларыттан, талааннаах дьонтон таһынан ыллыыр-туойар этэ. Ыллаатаҕына-туойдаҕына, оһуокай эттэҕинэ, айылҕа кытта сэргээбиккэ дылы буолара. Хомойуох иһин, кини ырыата-тойуга ханна да биллибэккэ, суруллубакка хаалбыта.

Кэлин холкуоска сүөһү араас үлэтигэр үлэлии сылдьан киһини туойар этэ. 40 сааһыгар Николаев Марк диэн киһиэхэ кэргэн тахсан олорон 1977 сылга Маркска өлбүтэ. Төрөппүт оҕото суох.

Кинини кытта хосуһан, киниттэн үөрэнэн Варварикова Анастасия Михайловна (Хороһуйа), Петрова Марфа Евсеевна, кини балта Герасимова Татьяна Евсеевна, Дойдукова Ульяна Ивановна уонна оччотооҕу кыра оҕолор Федорова Марина Дмитриевна, Семенова Мария Петровна (Чуччуор Маарыйа), Титарова Павла Титовна уһуллан ыллаан-туойан ааспыттара.

Дойдуков Тимофей Иванович

1910 сыллаахха Хомустаах нэһилиэгэр дьадангы кэргэннэ төрөөбүтэ. Кыра сааһыттан тойуксут, оһуокайдыт, кырыымпа онорон хайа баҕарар матыыбынан тыаһатара. Түмэппий ордук кыра эрдэҕиттэн үҥкүү этэрэ, тойук туойара. Сөбүлээн арахпакка дьарыктанара, хас оонньуу, түмсүү ахсын үҥкүү этэр этэ. Сыл ахсын оройуон, нэһилиэк ыһыаҕар барытыгар сылдьан, улахан түһүлгэлэргэ дьону-сэргэни үөрдэр-көтүтэр үҥкүү тылын этэрэ, онон дьон улахан биһирэбилин ылбыта.

1968 сыллаахха Сергей Зверевы, Луха Турнины кытта Улуу Москва куоракка баран ыллаан-туойан, кырыымпалаан грампластинкаҕа уһуллубута. Түөрт оҕо амарах аҕата, элбэх сиэн эйэҕэс эһээтэ. Хос сиэннэрин, хомойуох иһин, көрбөккө 1980 сыллаахха ыарахан ыарыыттан өлбүтэ. Аҕа Дойду Улуу сэриитин ветерана.

Никифоров Василий Афанасьевич

1927 сыллаахха Хомустаах нэһилиэгэр төрөөбүтэ. Ветсанитар идэлээх. Сэттэ оҕолоох, элбэх сиэннэрдээх. Эдэригэр оһуокай этэринэн дьарыктаммыта, оччотооҕу ыһыахтарга оһуокайдыыра. 1956 с. Эдэр сааһыгар өлбүтэ.

Семенова Мария Петровна (Чуччуор)

1931 сыллаахха Хомустаах нэһилиэгэр колхозтаах кэргэнигэр төрөөбүтэ. Икки кылаас үөрэхтээх. Кыра эрдэҕиттэн колхоз, совхоз үлэтигэр үлэлээбитэ. Тыыл ветерана. Самодеятельность активнай кыттыылааҕа, тойуксут, оһуокайдыт. Биир уоллаах.

Титаров Андрей Титович

1916 сыллаахха Хомустаах нэһилиэгэр төрөөбүтэ. Аҕа дойду сэриитин кыттыылааҕа. Орто анал үөрэхтээх ветеринар. Үйэтигэр фольклор сүһүөҕэр турарыгар улуус биир киэн туттар көмөлөһөөччүтэ. Оһуокайдьыт, олоҥхоһут, тойуксут, сэһэнньит. “Хабараан Сырыылаах Хаан Кугас Аттаах Харсаах Хааннаах Хардааччы Бухатыыр” диэн олоҥхото бэйэтин туруоруутугар Дьокуускай куоракка радио фондатыгар уурулла сытар.

Олоҥхоһут, тойуксут быһыытынан улууска, республикаҕа, ону таһынан Дальнай Восток уонна Сибирь олохтоохторугар киэҥник биллибитэ. Ол курдук кэмиттэн кэмигэр Андрей Титович туох саҥа үлэлээҕин кэлэн билсэн, устан бараллара. Бүтүн Союзтааҕы “Мелодия” фирма кыт- тыылаах Сибирь уонна Дальнай Восток фольклорнай экспедицията Андрей Титович олоҥхотун бэйэтин толоруутугар устан барбыттара. Биэс сылга биирдэ тиһигин быспакка Андрей Титович аатыгар оһуокай күрэҕэ улууска ыытыллар. Титаров Андрей Титович 1991 сыл бэс ыйыгар өлбүтэ.